NARRATIO - diegesis - expositio eventuum in secunda parte orationis iudiciarii, post exordium, vel ipsa expositio in oratione tribus rationibus expressa; 1. expositio rerum et status quaestionis; 2. digressio; 3. pars in negotiis posita distincta in fabula, historia, argumento.
Auctores christiani habent ut genus historiae, in parte in negotiis posita. Narratio est sacra historia, historia salutis, a mundi creatione ad ecclesiae tempus (cf Ag., De catechiz. rudibus 3,5; 6,10).

NARRATIVA - perstringit fabulam, novellam, romanicam.

NEOLOGISMUS - linguae usum verborum declarat antea infrequentem vel numquam usitatum: TERT., pall.: I: temporalitas, circummeare, ultimare. II: subdivam, versiformis, temporatim, obumare. III: iuridicina, lanositas, profanitas, vestificina, praestructim, passivitus, nivescere, vertiginare. IV: denotatus, episcynium, foratus, frictrix, histriculus, mutatus, passivitas, Subuero (i. e. Domitianus), caenulentus, disculptus, evigoratus, exodoratus, mulleolus, silvicolis, sublimus, flabellare, obmussitare, subtinnire. V: eaptatela, catharticum, causer, exanguis, nudipes, vincipes, solutim, circumfulcire, exsuppurare. VI: accendo, enodator. informator, stellaris.

NUMERI SOLUTAE ORATIONIS - In perpolito genere dicendi scribendique numerus (rhythmus) praecipuum obtinet locum. Numerosae orationis auctor fuisse perhibetur Thrasymachus Calchedonius (s. IV a.Ch.n.), artifex vero summus et magister Isocrates.

Ex eo quod longis syllabis breves interseruntur, oritur proprietas linguae Latinae: 'ipsa natura in auribus nostris collocavit' (Cic. Or. 173); 'ipsae aures vel animus aurium nuntio naturalem quandam in se continet vocum omnium mensionem' (ibid., 177).

'neque enim loqui possumus nisi syllabis brevibus et longis, ex quibus pedes fiunt'. 'At in iis si paulum modo offensum est, ut aut contractione brevius fieret aut productione longius, theatra tota reclamant'.
Sermonem latinum magnam partem ex iambis constare Cicero affirmat (Or. 56,189); quod satietatem parere videtur. Hoc interest inter numerosam orationem Graecam et Latinam, quod in altera (maxime apud Isocratem ac Demosthenen) numeri in totam periodum illigantur, in hac tantum in extremis colis seu commatis et enuntiatis inveniuntur, quam ob rem clausulae appellantur. Collocatio verborum in extremis enuntiatis haud raro e numerorum necessitate pendere videtur; 'esse videatur' clausula, ex paeone primo ot trochaeo constans, ter et octogies in Ciceronis orationibus invenitur.

NOTATIO (etopea):

NUNTIUS - Esse potest varii generis: e.c. gratulatorius, qui textus fere semper brevissimus est; telegraphicus, qui per telegraphium mittitur; 'Urbi et Orbi': Giornata Mondiale dell'Emigrazione, Giornata Mondiale della Vita Consacrata, Messaggi per la Quaresima, Giornata Mondiale delle Comunicazioni Sociali, Giornata Mondiale della Gioventu, Giornata Missionaria Mondiale, Giornata Mondiale per le Vocazioni. Nuntius gratulatorius - textus brevissimus brevissimus gratulationis; nuntius telegraphicus, qui per telegraphium mittitur.