Index
A -- B -- C -- D -- E -- F -- G -- H -- I -- J -- K -- L -- M -- N -- O -- P -- Q -- R -- S -- T -- U -- V -- W -- X -- Y -- Z


BEATITUDINES [MACARISMI] - Genus litterarium litanicum incipiens voce beatitudinis.

BENEDICTIO - Benedictio est sanctiticationis et gratiarum votiva collatio (Ambr., PL 14, 707).
Benedictio constitutiva et invocativa, nuptialis, abbatis, rerum, olei, cerei, locorum.

BESTIARII - Physiologus allegoriae indulget animalium, ut christianam fidem illustret. Bestiarii indulgent quoque fantasiae creatrici animalium minime existentium ad virtutem monendam. Quinimmo leo fit figura Christi, victoris, de tribù Iuda.
volucrarii tantum de avibus dicebant.

BIBLIA PAUPERUM - Syinthesis sacrae Scripturae, fere per schemata, pro illitteratis, nescientibus, miseris, et omnibus qui legere non valebant.

BIOGRAPHIA et AUTOBIOGRAPHIA -

BOLLA - BULLA: nomen a plumbeo (vel rariore argenteo vel aureo) sigillo datur, quod documento appendebatur filo serico vel cannabino. In parte antica 'adversa' extat vultus Apostolorum Petri et Pauli SPE(trus), SPA(ulus); in parte postica 'aversa' nomen Pontificis. Bulla dicitur dimidia, si caret nomine Pontificis, sede vacante, vel Pontifice nondum coronato). Inscriptione gothica adhibetur. E.c. Bulla Exurge Domine a.1520 et Decet Romanum Pontificem a.1521, LEO X Lutherum damnavit; Regimini militantis Ecclesiae PAULUS III a. 1540 Societatem Iesu adprobavit et Dominus ac Redemptor CLEMENS XIV 11.VII.1773 suppressit, Sollicitudo animarum PIUS VII, a. 1814, restituit; Ineffabili Pius IX, 8.XII.1854 Immaculatae B.M.V. Conceptionis dogma declaravit.
Media aetate maximum momentum habuit Bulla ''Unam sanctam'' Bonifacii Papae VIII.Ad Latinorum mentem, Bulla est tumor globosus in aqua vel in alio liquore excrescens cum bullit aut spumam facit, repenteque evanescens (Aeg. Forcellini, Lexicon totius Latinitatis, sub voce bulla). A similitudine, bullae dicebantur clavorum capita umbellae formam referentia (vulgo borchie), quibus ornari solebant dfvitum fores quibusque decorabantur baltei atque cfnguli. Praesertim vero bulla appellabatur insigne quod a pueris Romanis a collo deferebatur ante pectus suspensum, quodque ingenuitatis et fortunae ducebatur signum: deponebatur una cum praetexta tempore togae sumendae; hac in puerili bulla effingi solebat humani cordis forma., Tandem bulla erat quoque gestamen quod triumphator ferebat: in eo includebantur remedia quae validissima credebantur adversus invidiam.
Media aetate, bulla nuncupatum est plumbeum sigillum dependens e pontificiis diplomatibus maioris ponderis: quOd nomen inde a XIII saeculo in ipsum diploma transiit.
Prima bulla exarata fertur aetate Innocentii IV Summi Pontificis (1243-1254).
Sat mature bullae divisionem passae sunt, atque sunt appellatae Privilegia et Litterae, vel, ut Benedictinis monachis placuit, Bullae maiores et Bullae minores prout rei diplomariae sollemnitas ferebat.
Privilegia fuerunt sollemnissima Summorum Pontificum acta quibus ex more aliquid concedebatur, promittebatur protectio, confirmabantur immunitates atque ecclesiasticae possessiones. Plerumque incipiebant a verbis: «in perpetuum». Non semper eadem fuit eorum. forma; a tempore papae Innocentii Il (1130-1145) etiam Cardinales illis subscribebant. Saeculis XI et XII quaedam. privilegia coepta sunt exped-iri minore cum sollemnitate, quapropter privilegia minora vel indulgentiae sunt appellata: per ea, specialem quandam ob gratiam, indulgebatur alfcui personae.
Postquam, saeculo XIII, privilegia eiusmodi sunt delapsa, sollemnibus Pontificum documentis nomen Litterae est fnditum. Earum initium ferèbat nomen Papae, cui adiungebatur sententia: Servus Servorum Dei, et concludebatur verbis: Salutem et Apostelicam Benedictionem. In fine Litterarum significabantur dies et mensis more Romanorum. Bonifatio VIII Summo Pontifice (1294-1303), haec leguntur in quadam cancellariae pontificiae praeceptione: «Est notandum quod litterae domini papae aliae bullantur cum serico, aliae cum filo cannabis»: priores quidem (id est sericae) continebant constîtutionem, concessionem, praeceptum..., alterae vero commissionem, notificationem ... : erant, scilicet, documenta exsecutoria. Bullarum membrana est spissior quam brevium et scriptio est Gothica);

BREVIA seu Litterae Apostolicae sunt Litterae '' sub anulo Piscatoris'' (s. XIII, Clemens IV: ''Non scribimus sub bulla, sed sub piscatorio sigillo'') obsignatae, ad negotia politica et administrativa dicionis temporalis Pontificum tractanda, volventibus vero annis etiam negotia ecclesiastica et concessionem indulgentiarum. Dumtaxat s. XV usus Brevium evasit generalis. Exstrinsecus erant: sigillum rubrum Piscatoris anulo impressum in cera, peralba qualitas membranae, scriptio humanistica seu Italica interdum autem litteris minusculis et inclinatis ('corsivo') exarata, intrinsecus nomen Pontificis sine verbis «Servus servorum De¡» ponebatur sed statim nomen eius cui mittebatur; dies, mensis, et annus indicabantur modo «moderno»; raro ipse Summus Pontifex subscribèbat.
Brevia ad Principes sunt plerumque Litterae testes muneris crediti Nuntiis, vel Litterae per quas responsum datur epistolis per quas Principes exhibent Legatos suos. Earum est initium:
«Illustri et Honorabili Viro (Serenissimo Principi, Serenissimae Principi), Augustae Reginae ELISABETHAE II Regni Uniti Magnae Britanniae (Dei gratia Australiae), et aliorum Suorum Regnorum Terrarumque Reginae eidemque Nationum Communitatis a «Commonwealth» appellatae Principi IOANNES PA ULUS PP. II, Augusta Regina, salutem et prosperitatem»
Post diei ascriptionem (Datum Romae, apud Sanctum Petrum, die... mensis... anno... Pontificatus Nostri...), ipse Summus Pontifex subs:ignat.
Fere eadem ratione conscribitur Breve quo Principi declaratur priorem Nuntium a munere desiisse, pariterque respondetur Principi vel Rei publicae Moderatori exhibenti suum Oratorem Extraordinarium liberis cum mandatis apud Apostolicam Sedem.
Saeculo XV usus Brevium generalis evasit et, indole propria indutum, Breve a Bullis extrinsecus et intrinsecus secernitur.
Etenim extrinsecus sigillo rubro munitur, anulo Piscatoris impresso (in cera), qualitate membranae peralba ac tenuissima ab utraque parte, inscriptione ''humanistica'' seu ''italica'' (litteris minusculis et inclinatis) ; intrinsecus nomen Pontificis praeponitur (omisso ''servus servorum Dei''), dies, mensis, annus modo ''moderno'' (non secundum Calendarium Romanum) indicantur. Hodie a Secretaria Status eduntur et a cardinali subscribuntur.

BREVITAS: veni, vidi, vici

BULLATORES seu bullarii plumbeis sigillis muniebant.